|

16 WAYLLA PACHA MAMA SHINA

LIBRETO

LOCUTOR Chunka sukta Capítulo

LOCUTORA Pachamama shina waylla

CONTROL MÚSICA CARACERÍSTICA

EUSEBIO Alli kawsay uyachi anta Amazoníapi llakikuna hawa willachikunkkakaman; Apolonio paypa katikkunawan ñankunapi, yachana wasikupak punkukunapipash drogata hatukunkakaman; Gumersinda Bayerwan makanakunkakaman; shinalltak, vacunakuna manara llaktaman chayamunkakaman, ñukaka Magdalena Alcaldesawan imatala kay llakikuna hawa rarunamanta rimashpa katikurkanillami.

EFECTO AMBIENTE CAFETERÍA

EUSEBIO …Alcaldesa, ñukaka kikinwan pakta kankapak kay pachata charishkamanta kushikunimi. Ñuka chury Fredyka ashtakata kikinta alikachin.

ALCALDESA Fredyka alli wampra kaymantami shina yuyan. Payka allipachata radiota ñawpaman apakun. Kampa churika sinchillamkak wamprami kan, Eusebio.

EUSEBIO Yupaychani, Alcaldesa. Ñukapash kikinta paktachik warmi kakta rikunimi. Ashtakata confianzata charini.

ALCALDESA Shinaka, ñuka shutipi rimashpa kallariy. Ña ama Alcaldesa niwaychu.

EUSEBIO Kikinta allikachimantami shina rimani… Ima shina nijurkani, kallarimantapacha kikinta allikachini. Ashtakata allikachini… shinallata…

ALCALDESA (RIENDO) ¿Ñukata sawarishun nikunkichu?, Eusebio.

EUSEBIO Ama chayta nipaychu, Alcaldesa…nini… Magdalena. Chaytaka manara… Ñukaka kaytamari ningapak munani: shuk tantanajuyta viñachishun.

ALCALDESA ¿Tantanakuyta?

EUSEBIO Ari, shuk tantanakuyta… Shuk partido politicota nini.

ALCALDESA ¿Maymadata chay yuyayka llukshirka?, Eusebio.

EUSEBIO Kay pandemiaka tukuyta shukman tikrachishka… Ruku politicokuna normalidadman tikranata rimanakun. ¿Ima normalidad? Kunan charinchik llakikunaka, washa normalidad nishka punchakunapimi wacharirka.

CONTROL MÚSICA DE TRANSICIÓN

EUSEBIO Hampi wasipi hampikmi vacunashpa purikukta ñukaman willawarka. Ñuka kumari Martapa mama Tomasa, Payka ashtaka ushikunata nietokunatapsh charin: payka hatun ayllutami charin.

ENFERMERO Shamupay, mama… shimita killparipay maskarillawan.

ABUELA ¿Imatak, wawa?

ENFERMERO ¡Sikita kipiri!

ABUELA ¿Imata churajuy ningui?

ENFERMERO Shimita killparipaytami nikupani… Shaykuymantami shina pandajuni. Kayguman kimirimupay, mama.

ABUELA ¿Kaypika allichu kani?

ENFERMERO Chaypi allimakapangui, mama. ¿Mashna watatak charipangui?

ABUELA Pusak chunga picha watatami charini, wawa. Ñami pusak chunka picha watata paktarkani.

ENFERMERO Ashtawan watakunata kawsankapakchu covidpa vakunarijupangui…

ABUELA Na, wawa. Ñukaka chay unkuytaka na manllanichu. Tayta Dios munashpaka apangachari… Ama wakchalla kankapakmi vacunata munani.

ENFERMERO ¿Ama wakchalla kankapak?, mama.

ABUELA Ari, wawa. Kay pandemia chayamushkamanta ñuka ushikuna, ñukapa churikuna rirunkapak mana shamunka. Ñukaman unkuyta chimpachiringaiman in. Chaymanta rikungapak mana shamun. Wakchalla kani wasipi, wawa. ¿Nachu chayka unkuytapash yali llaki kan?

CONTROL MÚSICA DRAMÁTICA

EUSEBIO Fredy, churiy, kayman shamuy ratukupa.

FREDY ¿Imatak, tayta?

EUSEBIO Fredy, ¿Imashamanta Alli kawsay uyachi antaka wamprakunapa, yachakukkunapa, llamkakkunapak, wasipi kawsak wiwakunapapash uyachikunata charin, shinapash hatun mamakunapa, hatun taytakunapa mana charinginchik?

FREDY Allitami nikunki, tayta.

EUSEBIO Ñuka razonta charinkapak mana munanichu. Ñukaka rukukukunapa uyachikuna tiyachunmi munani. Paykunata kumpachun. Chayka Tomasa mamaka ñana wakchalla kani yuyangachu.

CONTROL MÚSICA DRAMÁTICA

EFECTO NOCHE Y TOQUES DE PUERTA

MARTA ¿Pishi kanga kay horaska?… ¿Pitak kapangui?

APOLONIO (2P) Marta…

MARTA Ima… Apolonio… ¿Nachu pinkanayan?

APOLONIO Ñukami kani, Marta: kamba kusa…

MARTA ¿Imata munangui kaypi?… Ri.

APOLONIO Rikunkapak munani. Kanta, ñukanchik Matildita ushikutapash…

MARTA Kanpa mapa shimirkuwan Matilditapa shutita ama nitapash nichu.

APOLONIO Marta, uyaway: mana ñuka karkanichu. Supaymai ñukata pandachiwarka. Ñukaka mana munarkanichu, shinpash…

MARTA ¿Supay ninkichu? Kaypika kanmi supayka kangui, mana pinka.

APOLONIO Kishpichiway, marta… ¿Nachu cristiana kangui? Shinakashpaka, kishpichiway…

MARTA Nimamanda, ¿uyakunkichu? Ñuka ushita llakichishkamanda na kishpichishachu.

APOLONIO Marta, kunanga killkita charinimi… Alita kawsayta ushanchikmi… Kanta, ñukanchik ushitapash alli kawsayta kuyta ushanimi. Tukuy munashkata kushallami.

MARTA Mapa kullkiwan. Ñukaka ima mapa llamkaykunapi kankita yachanimi.

APOLONIO Marta, yaykuchiway…

MARTA Ri kaymanta, mana kashpaka policiata kayashami. ¡Llukshi! (PORTAZO)

CONTROL MÚSICA DE TRANSICIÓN

ALCALDESA ¡Mushuk normalidad nin! Tukuymi punda karka shinallata kan. Wakin super millonariokunalla tukuy allpa mamapi tyak kullkipa chawpita paykunalla charin.

EUSEBIO Chaymandami imatapash rurana kanchik, Magdalena. Shuk
tantanakuyta, shinapash mana rimankapalla tantanakuytaka imatapash rurankapak shuk partidota.

ALCALDESA Chayka, ¿kan nijungui tantankuytaka pikunallatak kakrin?

EUSEBIO Chaytaka manara yachanichu… Amaru Sánchez riksirishka
ñawpaman apak mi kan…

ALCALDESA Empresa minera ñukata pantachikukpi payka ñukata
rimawarkallami.

EUSEBIO Chay shinallatak, Magdalena, kikinmi drogakuna hawa ñukaman yachachirkanki. Ñukaka nimata mana yacharkanichu.

ALCALDESA Ashtaka pura kashpallami alli yuyaykunata llukchirin.

EUSEBIO Shinapachami kan. Kay tantanakuypika yachak tukushkakunata na munanchi…

ALCALDESA Yachak tukushka warmitapash mana munanchichu.
Tantanakushkatami munanchik.
EUSEBIO Gumersinda, chakrakunawan, cooperativakunawanpash llamkak, paymi candidata perfecta… Pay kawsak llaktapika ashtaka yanapak runakunami tiyan. Ñukapak kumari Martata hampik shina. Kuytsa-wamprakunapash. (SE PIERDE)

CONTROL MÚSICA EMOTIVA

MARTA Mama, kanda rikunkapakmi nietokuna shamushka.

MARTA ¡Shamushkamanta ashtakatami kushikuni! ¡Mana yachashkanika!

MARTA Radiopimari ama wakchalla yayakunata sakichichu ninakun…
Shinapash, ama unkuyta chimpachinkapak nishkakunata katishpa kana kanchik. Shuk mushuk uyariy shinata willachikun.

NIÑA (DE 3 A 1) ¡Hatuku! ¿Ima shinatak kangui?, hatuku.

ABUELA Ushiku, kanta rikushpa ashtakata kushikuni. Allita
shamurkanki. Ashtakata kanta llakijurkani, ushiku.

NIÑA Ñami ñukapa primokunapash chayamunka. ¡Kanka allipacha
hatuku kashkamantami kunan pakta pastelkuta mikunkapak munanchik!

ABUELA Shinapash, shuk ukllaygutara karaway, wawa. ¡Ukllariyta mari
ashtakata mutsuni!

CONTROL MÚSICA EMOTIVA

EUSEBIO Mashi Amaru…

AMARU Ima shinata kakrin willachiway, Eusebio.

EUSEBIO …. Shuk tantanakuymi kakrin, shuk partido ecologista allpamamapa derechokunata paktachinkapak.

ALCALDESA shinallata feminista, warmikunapa derechokunata wakaychinkapak, shinallatak wawakunapak… kari warmikunapa derechokunapash.

EUSEBIO Tukuykunapa tantanakuy inclusivo y democrático, Mana pipash shikanyachishka kangachu.

AMARU Alli kachini, Eusebio, chay tantanakuy wiñachina yuyayta
allikachinimi.
ALCALDESA ¿Chayka yaykunguichu?, Amaru.

AMARU Ari, ñukaka kangunawan kani, Alcaldesa.

EUSEBIO ¿Kikinga, mashi Gumersinda?

GUMERSINDA Ñukaka ñana satirikrinichu. Ñami satirishka kani. Kay
llaktataka tukuy mana alli kunamanta llukchinama kanchik. Kay llaktapita tukuyllakuna urmashpa purikpimi Jabonero nishpa riksin. Shinapash, mana kikintaka rimanichu, alcaldesa.

AMARU ¿Kay partidoka ima shutitak kakrin?

EUSEBIO Allikutapachami maskana kanchi. Shinapash, tulputaka ñami
charinchik. Wayllata churashun, nini. Sacha mama shina wayllata.

ALCALDESA Warmikunapa sinchiyay shina.

GUMERSINDA Esperanza shina, wayllallatami kan, nin.

ALCALDESA Ñami mushuk Alcaldiata, mushuk Consejo municipaltapash
ñawpaman apakta akllana chayamujun.

AMARU Alcaldesa, ¿nachu kikinllata kutin sakirinkapak kapangui?

ALCALDESA Yuytallapash chaytaka ama yuyaychu, Amaru. Ñukaka,
reeleccionta mana allikachinichu. Ñami chusku watata chaypi llamkarkani: ñami shukman yallichina kan.

EUSEBIO Ñukaka mana shinata yuyanichu, Magdalena. Kikinka allimi
Alcaldia ukupi llamkajushkangui…

ALCALDESA Nimata…. Nimamanta. Ñami shina nishpa sakirkani. Kunan ña
alli sinchi tantanajuy politicota shinagrinchi.

AMARU ¿Pitakshi Alcaldiapak candidaturaman kachashun?

ALCALDESA Chaytaka hipaman sakishun, don Amaru. Kunan-kunanka
kay tandanajuyta markapi tyashka alli runakunawan sinchiyachinatami maskana kanchik. Shinashpa, sapimantapacha llamkayta kallarina kanchik. ¿Imatak nipanguichik?

GUMERSINDA Shinapachami kapan, alcaldesa.

CONTROL MÚSICA DRAMÁTICA

FANÁTICA Pastor, imatachariy yachaychayarkani… ¿Kikinman villachinacha?

PASTOR Pi nishakataka ama villashpa, milagrota rurshkata villaway

FANÁTICA ¿Milagro? Mana, hucha ni. Hatun hucha.

PASTOR ¿Imatayari?

FANÁTICA Pastor, shulluchikkuna tandanajunajun.

PASTOR Ama kutinpash shulluchik hampikwanga satiriychu Chayshuk kutika apendicislla kashkarka.

FANÁTICA Mana, pastor. Kayka shuk laya mi kan. Chay hampikpash chaypi satirishkami kan, shinpash mana chayka kanllu. Hatun llakipacha kan.

PASTOR Niwaylla, ama Moisesrupajuk ñawpapi shayajuktashna charijuwaychu.

FANÁTICA Pastor, chay runakunaka alcaldesa Magdalenawan shuk partido politicota viñachinkapakmi tantanajunajun.

PASTOR ¿Imatak chaypika llaki kan?

FANÁTICA Paykunapa tandanajuypa bandera.

PASTOR ¿Ima banderakuna, panigu?

FANÁTICA “Ideología de género” nishkapa bandera. Kari pura sawarinall bandera. Yumanamanta yachana wasikunapi yachahinkapak bandera. Ima pachapipash, kariman, mana kashpaka warmiman tikranalla bandera. Ashtawankarin — allikuta uyapay, pastor, chichu warmikunapa wawakunata wanchiypa shulluypa bandera.

PASTOR Chaytaka mana sakina kanchichu. Chayka ninan llakipachami kan.

FANÁTICA Ayllutapachami chayka waglichinga.

PASTOR ¿Imatatak rurashun, panigu?

FANÁTICA Shuk clavo shuk clavota llukchin, pastor.

PASTOR ¿Imatak ningapa munangui?

FANÁTICA Kunan makanajuyta kallarinchik. Makanakuypika, kallarishpa makayllami alli harkanga.

CONTROL MÚSICA DE CIERRE

LOCUTORA Radialistas Apasionadas y Apasionadoskunapak llankaykuna.