|

8 TANTA TANTAPA ULLU ULLUPA

LIBRETO

LOCUTOR Pusak capítulo

LOCUTORA Tanda tandapa ullu ullupa

CONTROL MÚSICA CARACERÍSTICA

EFECTO AMBIENTE BARRIO

EUSEBIO Llakikunaka mana paykunallaka shamunllu ninmi. Pandemia hawapi, yaku huntashpapash llakichimushka. Yakukuna uriakushpa rishkami. Shinapash Yarjayka tiyanrami. Warmi mamakuna wipalakunata churashpa mukunakunawan yanaparika allimi kashka, municipio bonokunata kushkakunapash allipachami kashka. Shinapash, ashtaka mutsurishka tiyan, chaytaka mana ucha paktachita usharinllu.

VECINA 1 ¡Doña Gumersinda, ñuka tomatekuna rikupay!

VECINA 2 ¡Zanahoriakunapash! ¡Kuyayllakumi!

GUMERSINDA Rikunimi. Ñukanchikwasipi tarpushkakunaka ashtakata fukushka. ¡puchuytapash puchunmi!

VECINA 1 Tomateta karaway rantika zanahoriata karasha

GUMERSINDA Ñuka hatun mamaka chaytallata shinan kariyan. Shuk wasipi cebollakunata charikpika, rantika papakunata kuyta ushanchik. Shinami tukuylla tukuyta charita ushanchi.

VECINA 2 Ñuka llaktapi shina kawsarin, chaymi makipurarina kan

GUMERSINDA Ranti rantimi kan. Mikunakunata rantimanta kararina. Ñawpaka ayllullaktakunapi mana kullkita charinchu kariyan. Nima noneda nima papel nishkakuna. Chaymantami mikunakunata rantimanta karini kariyan. Shinashpa pipash mana yarjayka sakirinchu kariyan.

CONTROL MÚSICA DRAMÁTICA

EUSEBIO Ñuka kumari Martaka kunakaman llakillami. Apolonio, paypa kusaka, ñami waichaytukushka. Shinapash, paypa ushikuka, violaytukushka wiksayu chay runamanta, chaymanta puñuytapash mana ushanchu.

MARTA ¿Imata shinasha, mashi, imata shinasha? Maykunatami yuyakuni

AMIGA Marta, tukuylla warmikuna kaypikashpa, maypi kashpapash ruraktallata paktachi. Matildaguka wawaramari. Chunka ishkay watalla charin. ¿Ima nishpata shuk violadorpa, paypa taytapallata wawata charichun sakikrinki?

MARTA Mana munanichu, mana munanichu…

AMIGA Allimi kanka, chay chichukayta ñana katichishpa

MARTA Shinapash…¿Imata niwankiyari, mashi? ¿Llukchi niwanki? Chayka juchamari kan

AMIGA ¿Jucha? ¿pita ninyari?

MARTA Tayta Dios – Apunchik – Pachakamak

AMIGA ¿Maypita nirka, ima pachata nirka? Chaytaka Curakuna, pastorkuna nin. Paykuna mana chichu tukuymanta yari… Mayjan mana aparikpika mana imapash llashakyanchu. ¿Nachu chay takita uyashkanki “Papa warmi kakpika abortoka ña leymi kanman”?

MARTA Na yachanichu mashi, na yachanichu, pantarishkami kani… Ñuka matildita ushika yachaytapash na yachanchu paypa wiksapi ima pasakukta. Lanzakun, mana alli kanllu… Antsikarin Chay wakli Apolonio… mana ashtaka watakunapi kimirinkachu.

CONTROL MÚSICA DRAMÁTICA

EUSEBIO Alcaldesa mashika paktachirkami. Ministerio de Educación ukuman rirka, chaypika tarirkami sexualidad nishkamanda yachachinkapa shuk autorización fangata. Kunanka wawakuna, kuitsa wamprakuna tukuymi yachakukrin.

MAESTRA Rikushun, ¿Ima shuti nishkata Karikunaka charin? (se rien nerviosos) …. Rikushun, kan, Teresita…

NIÑA (nerviosa) Pichulami kan…

MAESTRA Nima pichula

NIÑO. ¡Urpi! ¡pishkugu!

MAESTRA Ni urpi ni pishku. Ullumi kan. Karikuna charin ulluta y warmikuna charin…

NIÑA ¡Chepita, yachachik!

MAESTRA Nima chepita ni chuchita. Raka shutinmi kan. Ullu karikuna raka warmikuna. Mana pinkaywan Ullu, raka ninallami kan. Tukuy ñukanchi cuerpomanta partekunaka allikumi kan y respetana kan.

NIÑA Yachachik, chay shimikunata wasipi nikpika… ñuka yaya mamaka rinrimanta aysawanka.

MAESTRA Kanpa yaya mama, shuk ruku taytakunapash ñawpa yuyaywan yachachishka kan, chaymanta shina rimankuna… chay yuyaykunawanllata kawsan.

NIÑO Profe, chay partekunaka…. Mapakuna kan.

MAESTRA ¿Ima partekuna?

NIÑO Chaykuna, Kikin nikunki…

MAESTRA Kan ni, rikushun, ama manllashpa… Ni “ullu, raka”…

NIÑO Ullu… raka…

MAESTRA Ñukanchipa cuerpomanta mayhan partepash mana mapachu kan. ñukanchipa cuerpowan shinaykunami mapa kan. Mapami kan ñukanchita maymanta takarikpi. Ñuka mukitishpa makashpa kanpa cuerpota waklichikuni. bullying nishkata shinakpi, tukuy pachapi molestakushpapash, kampa yuyaykunata waklichinimi. Shinallatakmi kan, shuk mana riksi runa kankunapa ulluta, rakata takarikpi… paymi mapa runa kan kanpa yuyayta, cuerpota waklichinkapa munakushkamanta. Kankunaka chayta mana sakina kankichichu.
EUSEBIO Yachana wasipi, Tukuylla wawakunami kushikushkakuna.
Biologíamanta yachachikka, sexualidadmantapash yachachinmi. Ñuka, pakalla uyankapa rirkani…

NIÑO Profe, Ña yachanchi ima shutikuna kan ñukanchi partekuna…kunanka… ¿Imapata chayka kan? Willaway

MAESTRA Kallarinkapaka, Yaku ishpankapakmi kan, Chaytaka allitapacha yachankichi. Kankunaka ñami jatun wawakuna kankichi.

NIÑA (picara) ¿Imapata ashtawan kanka?

MAESTRA Warmikuna, runakuna ninanta kuyarinkapakmi kan. Shuk kari shuk warmiwan pakta tukun, ukllarin, kuyarin… Chay ukllaypi karipa ullu yaykun warmipa rakaman. Kuyaywan, munaywan shinakpika sumakllami kan.

NIÑA ¿Chayka nachu wakli, yachachik?

MAESTRA. ¿Imashpata wakli kanka? Kuyaymanta shinarimi. Mana alli kan, millaywan mana munakpita rurashpa. Chaymi violación kan. Shuk mapa kari sinchilla hapishpa kari wawata warmi wawata sexota charinkapa. Chayka Jatun juchapacha kan, kankunaka chayta mana sakinachu kankichi, alikuta uyaychi, Pipash ama kankunapak cuerpota takarichun ¿Hamuktankichichu?

TODOS ¡Ari, yachachik!

EUSEBIO Yachahunalla shimiwan yachachin. Nimata mana manllashpa, nimata mana pakashpa. Yachachikka kashnami nin; tanda tandapa, ullu ullupa. Yachakuk wawakunaka kushillami kan kay yachaykunawan, mana wasipika kaykunamantaka rimashkakunachu. Shinapash alli ñakcharishka warmika mana yapa kushillachu…

FANATICA Tayta cura, Kayka ninan emergenciami kan. Pandemiatapash yali, tayta Dios ninanta tamiyata kachamushkatapash yallimi.

CURA ¿Imata kan, ñuka ushi?

FANATICA. Yachana wasipi, mayman ñukanchi wawakuna rin… kampa wawakunaka mana, kanka mana wawataka charinki yanichu … (cura carraspea)… yachana wasipi yachachinakun ideología de género nishkata.

CURA ¿Ideología de género?

FANATICA Warmi wawakunata nin, munashpaka, karikuna tukuyta ushankichimi… kari wawakunata warmikuna tukuyta ushankichimi ninmi…

CURA ¿Chaytachu yachachinakun?

FANATICA Na chayllaka, taita cura. (bajo voz) Yachachikka wawakunataka lluchullami shayachikun, tukuykuna paypa cuerpota rikuchun… Takarichunpash yachachikun… chayka… chayka.. kikin ña yachanki.

CURA ¡Chayka yapatami rurakun! ¡Kunallata yachay wasita pushakpakman jaku! ¡Jaku nara chay mapa ruraykunata shinakpillata!

EUSEBIO Dios wiñachin, supay tantanakuchin.
Catolicokuna, evangelicokunawan mana mashiyarishkakunachu kashka, shinapash kunanka, paykunaka, shuklla enemigo nishkata charin:

FANATICA ¡Ideología de género!

EUSEBIO Shinaka kay alli ñakcharishka warmika curapamanllu rishka imanishpaka paypaypak iglesiamanta pastorka, Manuela paypa ushita salvashkamantaka, shikanyashpa sakirikpi. Rikuychi, warmipash, curapash, kalpa kalpalla yachana wasiman rinakun.

FANATICA ¡Mana sakishunchu! ¡Ñukanchi wawakunawanka ama satirichichu!

DIRECTORA Shuyay… mashi… karulla churari… Ama yapata kimirimuychu, mana tushunakunchikchu.

CURA Chay juchakunaka mana kay cristiana yachana wasipika kayta ushanllu.

DIRECTORA Taita cura, Na yachani ima juchakunamanta rimanki. Ñuka rikushkani kilkashkakunata, yachachiktapash uyashkani, nimapash na allitaka mana rikushkanichu. Kutin, yachana wasi cristiana kashkamantaka… kayka yachana wasika tukuypakmi kan, Estadopa. Estadoka laico nishkami kan. Mana cristiano, budista, musulman kanchu. Shuk Estado laicomi kan.

CURA Ateo ninkapa munanki.

DIRECTORA Mana, taita cura. Ama misitaka pichka chakiwan rikuychu payka chushkutalla charin. Laico nijuyka, tukuy yuyaykuna, tukuy crikkuna tiyanalla, mana mayjanpash yalishkachun sakirin.

FANATICA Sexualidadmanta yachachikka ayllukunapa responsabilidadmi kana.

DIRECTORA Mana shinachu, mashi, Ayllukunapash, yachana wasipipash yachachinami kanchik. Yachachina wasipi educacion sexualta charishpa, mana chichu wawa warmikunata charinchimanchu, violacionkuna, shinallatak mana warmikunata yapa maykakuna tiyanmanllu. Kayka tukuykunapa llaki shinami kan. Estadoka yanapanami kan kay sexualidadmanta yachachikunapika.

FANATICA Ñukaka Fiscaliapi shuk juchachita churakrinimi

DIRECTORA Imatapash shinakrilla. Shinapash kikinka yachankimi, ayllukunapika nimata, kashna rimaykunamantaka, mana yachachinllu kari wawakunaman, warmi wawakumanpash. Shina, wawakuna wiñakpika, mayhanpash llulla, alli shimikukunawanpash umachinllakunallami. Internetpipash umachishpa apankapa munanllami… na kakpika shuk taytacura shamun shinashpa…

CURA Respetarishun mashi

DIRECTORA Ama makanakuylla kawsashpapash allí kawsanamanta rimay, taita cura. Kay Jaboneropak Ayllullaktapika tukuyllami riksirinchi.

CONTROL MÚSICA DRAMÁTICA

MARTA (Desesperada) Shulluna… shinapash, ¿Imasha, maypi, mashnata kan chayka? Ñuka wawaka mana chichu katita ushanchu… Ninan llakiapashkami kan… Shinapash ¿Imata rurasha? Shuk doctorta tapukrini, Matildakuta sarampionta jampishkata maskakrini… ¡yanapaway, virgen mama, kanmi warmi kanki, kanllami yachanki! ¡yanapaway, virgen Maria!

CONTROL MÚSICA DE CIERRE

LOCUTORA Radialistas Apasionadas y Apasionadoskunapak llankaykuna.